Sep 16

25 шаҳревар рӯзи бузургдошти солхӯрдагон дар Эрони Бостон

Эрониёни аҳди бостон нахустин мардуме буданд, ки барои адои эҳтиром ва бузургдошту сипосгузорӣ аз солхӯрдагон рӯзи мушаххасро дар сол муаяйн карда буданд ва ин рӯз 25 шаҳревармоҳи ҳар сол буд ва қидмати он ба се ҳазор сол мерасад. Дар он замон ва то 14 қарни пеш, рӯзҳои ҳар моҳи эронӣ номи хосе дошт ва рӯзи 25 шаҳревар Ашиш Вонг хонда мешуд, ки рӯзи раҳмати худо, ахлоқиёту маънавият ва равони пок буд, моҳи шаҳревар талаффуз мешуд. Пас аз таназзули суллолаи сосониён, чун дар айёми Наврӯз ҳам ба дастбӯсии пирони қавм рафтан расм буд, ин маросим ихтисос ба Наврӯз ёфт ва тадриҷан рӯзи солхӯрдагон камранг ва дар Эрон ба фаромӯшӣ супурда шуд. Вале кишварҳои дигар ва асосан аз қарни 20 онро барои худ эҳё карданд, ки дар кишварҳои инглисизабон ба “сениор дей” маъруф аст. Нахустин қонуни мадании Эрон аҳамият надодани фарзандон ба волидайни солхӯрдаро ҷиноят шинохта буд. Дар соли 1820 мелодӣ Ҷомосб Вилоятӣ, ки “дастури зартуштиён”-и Кирмон буд, ба Бомбей рафт, то таърихчаи рӯзи солхӯрдагонро бо соири муҳаққиқон порсии Ҳинд бинависанд ва онро зинда кунанд, ки баъдан Манучеҳр Ҳумҷӣ аз порсиёни Бомбейи Ҳинд ин корро кард.Жопуниҳо 15 сентябр (24 шаҳревар)-ро ба унвони рӯзи солхӯрдагон баргузор мекунанд, ки гумон намеравад рабте ба рӯзи бостонии солхӯрдагони Эрон дошта бошад.Бояд таваҷҷӯҳ дошт, ки аз ду даҳа пеш таваҷҷӯҳ ба солхӯрдагон ва бознишастагон дар саросари ҷаҳон чашмгир шудааст. Дар Омрико дармони солхӯрдагон ройгон аст ва бисёре аз фурӯшгоҳҳо дар рӯзи муайяне аз ҳафта молҳои худро ба онон 15 дарсад арзонтар мефурӯшад. Баъзе ширкатҳои ҳавоӣ ба солхӯрдагон тахфифи қобили мулоҳизае медиҳад ва истифода аз автобусҳои шаҳрӣ барояшон ройгон аст, ба ҳамин гуна ширкат дар классҳои дарсии ҳар сатҳе.

Зилзилаи маргбори Табас ва нақши он дар Инқилоб

25 шаҳревари соли 1357, дар ҷануби Хуросон ба марказияти Табас заминҷунбии шиддатноки 7 ва 7.1 дараҷаи ҷадвали Рихтер рӯй дод, ки талафоти тақрибии онро 25 ҳазор нафар гузориш кардаанд. Ин заминҷунбӣ дар ҷараёни инқилоби Эрон рӯй дод ва мухолфиони салтанат аз заифи дастгоҳҳои имдод ва норасоиҳои марбут барои интиқод аз давлат баҳарбардорӣ карданд. Дуруст ба ҳамин гуна, ки заминҷунбии Манагуа инқилоби Никарагуаро шиддат бахшид, заминҷунбии Табас ҳам забони интиқод аз давлати Теҳронро боз кард, ки дигар баста нашуд.

Итолиё дар фикри таҷдиди азамати гузашта

16 сентябри соли 1911 мелодӣ, пас аз 15 қарн аз давлати Итолиё, ки чанд даҳа пеш аз он ба ҳиммати Ковер ваҳдати худро бозёфта буд, ва дар садади таҷдиди азамати бостониаш буд ва мехост, ки қудрати аввали Миёназамин шавад, барои тасарруфи сарзамини Либи (Ливия), ки дар даврони империяи Рум аз мустамликаҳои Итолиё буд ва дар ин таърих ҷузъе аз қаламрави усмонӣ ба ҳисоб меомад, ба давлати усмонӣ эълони ҷанг дод ва рӯзи баъд бо ғарқ кардани як киштии ҷангии усмонӣ дар обҳои Тароблиси Ғарб (Триполи), дар хоки Либи сарбоз пиёда кард ва Сидибилол ва Дурноро тасарруф кард. Як солу як моҳ баъд (18 октябри соли 1912), ки усмонӣ аз ҷануби кишварҳои Балкан – Сербистон, Булғористон ва Юнон таҳдид ба ҷанг мешуд, тибқи як Қарордод Либиро ба Итолиё вогузор кард ва ду моҳ баъд низ аз неруҳои муштараки Балкан шикаст хӯрд ва пас аз се қарн аз ин минтақа хориҷ шуд, ки Албания бо ҳимояти Итолиё истиқлол ёфт ва ин шикастҳо ва таҳқирҳо сабаб шуд, ки дар 31 январи соли 1913 афсарони ҷавони артиши усмонӣ бар зидди давлати ин кишвар қиём кунанд ва масири сарнавишти сиёсии ин империяро тағйир диҳанд.Ақибиншиниҳои сиёсӣ ва низомии усмонӣ билохира боиси аз байн рафтани ин империя дар поёни ҷанги аввал (1918) шуд.

Кушта шудани Муҳаммад Таракӣ, райиҷумҳури камунисти Афғонистон

Зоҳиршоҳ 16 сентябри соли 1979, Нурмуҳаммад Тараки, Райисҷумҳури камунисти Афғонистон дар ҷараёни кудатое, ки тавассути як сиёсатмадори зоҳиран ҳаводори Ғарб ба номи Ҳафизулло Амин анҷом шуд, ба қатл расид. Тӯле накашид, ки соири камунистҳои Афғонистон мутаваҷҷеҳ шуданд, ки дасиса аз хориҷ буда ва пай бурданд, ки Ҳафизулло Амин ба дасиса худро дар сафи камунистҳо қарор дода буд, то дар фурсати муносиб роҳи хешро биравад. Бинобар ин, ӯро аз миён бардоштанд ва аз шӯравӣ тақозои эъоми низомӣ ва аслиҳа карданд. Шӯравӣ пас аз ин, ки бовар кард Ғарб Аминро ба дасиса тарғиб кард ва саргарми мусаллаҳ сохтани порае аз қабили Афғонистон аст, дуруст ду моҳу даҳ рӯз пас аз қатли Таракӣ ба Афғонистон неру фиристод. Таракӣ Брежнев эълом кард, ки неруҳои шӯравӣ ба даъват ва хости давлати Афғонистон вориди ин кишвар шудаанд, то кӯмак кунанд сулҳу амният дар марзҳои шӯравӣ барҳам нахӯрад ва ин амал тибқи завобити байналмилалӣ машруъ ва қонунӣ аст. Пас аз суқути давлати Ҳафизулло Амин, Бабрак Кармал, ки як камунисти ифротӣ буд, райисҷумҳури Афғонистон шуд. Картер, Президенти Омрико, ки чунин дид, аз СИА Созмони иттилоотии ин кишвар хост, ки бо будҷаи сангин дар Покистон даст ба омӯзиши низомии баъзе қабилаҳо, фирориён ва оворагони афғонӣ ва мусаллаҳ кардани онҳо бизанад ва ин амал боиси ҷанги хунин шуд, ки як даҳа идома дошт.     Тибқи бархе навиштаҳо, инглисиҳо ки аз ду қарн пеш нисбат ба Афғонистон ҳассос будаанд омрикоиёнро ташвиқ ба даргирӣ бо шӯравӣ дар он кишвар карда буданд ва аз тариқи ББС моҷароро доғ нигаҳ медоштанд. Бояд донист, ки Тараки бо кӯмаки афсарони камунисти артиши Афғонистон бар зидди Довудхон, райисҷумҳури ин кишвар табаддулот кард ва ӯро кушта, зимоми умурро ба даст гирифта буд, ки Довудхон худ, дар апрели соли 1974 бо як табаддулот ба ҳукумати салтанатии Муҳаммад Зоҳиршоҳ поён дод ва рӯи кор омад. Омрико авохири даҳаи 1980 бо Горбачев тавофуқ кард, ки агар неруҳои шӯравиро аз Афғонистон хориҷ созад, кӯмаки худро ба созмонҳои мусаллаҳи афғонӣ қатъ хоҳад кард ва ба бетарафии он кишвар эҳтиром хоҳад гузошт. Горбачев қавли Омрикоро пазируфт, вале .…

Як қозии омрикоӣ Ҷумҳурии Исломиро маҳкум ба пардохти 400 миллион доллар ҷарима кард

15 сентябри соли 2003, қозии як додгоҳи федерали Омрико дар шаҳри Вашингтон ҳукм дод, ки Эрон 400 миллион доллар барои ҷарима ба 8 омрикоӣ, ки 4 сентябри соли 1997 дар ҷараёни инфиҷори бомба дар як бозорча дар Иерусалим маҷрӯҳ шуда буданд, бипардозанд. Қозӣ назар дода буд: Шоҳид нишон медиҳад, созмоне ки ин таркишро ба вуҷуд оварда мавриди ҳимояти молӣ ва низомии Эрон аст ва афроди ин созмон дар Эрон омӯзиши низомӣ дидаанд. Дар ин рӯйдод 5 нафар кушта ва наздик ба 200 нафар маҷрӯҳ шуда буданд.     Қонуни мусавваби соли 1976 кунгураи Омрико ба атбои ин кишвар иҷозат додааст, ки битавонанд аз бобати хосторҳои ношӣ аз амали террористӣ барои дарёфти ҷарима аз кишварҳое, ки давлати Омрико онҳоро ҳомии терроризм мепиндорад ба додгоҳҳои Омрико додхост бидиҳанд ва додхости ин ҳашт нафар ҳам ба истиноди ҳамин қонун пазируфта ва расидагӣ шуд.     Дар он рӯз рӯзномаҳои Омрико навишта буданд, ки мумкин аст қисмате аз ин ҷарима аз пулҳои масдудшудаи Эрон дар Омрико пардохт шавад.

Суқути бонку бурс дар Омрико, 88 сол пас аз инфиҷор дар Вол Стрит

Дар 88-мин солрӯзи таркиши бомба дар Вол Стрити Ню Йорк, бонки Леман ва бародарон махсуси сармоягузорӣ варшикаст шуд, муассисаи азими молии Линч Мерил бо зарар фурӯхта шуд ва муодили баҳои саҳом дар шохиси саноатии Дав Ҷонс 504 воҳид суқут кард ва тарси дигаре муомилагарони пул ва саҳом дар ҷаҳони Ғарбро ба ларза даровард. Варшикаст шудани Бонки Леман ва бародарон бузургтарин варшикастагӣ дар таърихи ШМА ба шумор омадааст. Ин бонк, ки умдатан дар хариду фурӯши авроқи баҳодор ва муомилоти раҳн (кредит) фаъолият дошт, бо 613 миллиард доллар қарз ба сармоягузорон ва 155 миллиард доллар қарз барои хариди ваъдадори авроқи қарзи давлатӣ варшикаст шудааст. Аз он ки давлати Омрико ба хотири ба даст гирифтани умури ду бонки раҳнии варшикастшудаи Fannie Mae and Freddie Mac мавриди интиқод қарор гирифта буд, аз чунин иқдоме дар мавриди бонки Леман ва бародарон худдорӣ кард. Он ду бонки раҳнии ахиран дучори шикаст шуданд ва чун давлат дахолат кард қарзҳои онҳо ба гардани молиётдиҳандагон афтод ва кори интиқод аз давлат оғоз шуд (давлати Омрико ба рағми давлатҳои дигар, ки даромаде чун нафт ва ... доранд, ҷуз молиёт даромаде дигаре надоранд).      ду нафар аз бародарони Леман, муассисони бонк Мудирони муассисаҳои молии бузург Мерил Линқ, ки асосан бо истифода аз пасандози нафақахӯрон (ҳудуди 700 миллиард доллар) дар саҳом ва ... сармоягзорӣ мекунад, чун бо сиёсати тозаи давлат мабнӣ бар худдорӣ аз ҳимояти мустақим рӯ ба рӯ шуданд, онро дар ҳамин рӯз (15 сентябри соли 2008) ба баҳои арзонтар ба «Бонк оф Америка» фурӯхтанд. Бо эъломи варшикастагии бонки Леман ва бародарон дар 15 сентябри соли 2008 сарнавишти ин бонк инак дар дасти як қозии федерал аст. Ин бонк дар кишварҳои мухталиф, аз ҷумла Инглистон фаъолият дорад ва бо варшикаста шудани он баҳои саҳом дар ҳамаи ин кишварҳо пойин омадааст. Ҳенри Леман, ки дар соли 1844 аз Баварияи Олмон ба Омрико муҳоҷират карда буд, дар соли 1850 (158 сол пеш) ин бонкро бо кӯмаки ду бародараш таъсис кард.     Мудири як гурӯҳи пажӯҳишии фаъол дар умури муомилоти пул дар ҳамин рӯз гуфт, ки шикасти молии имрӯз – душанбе (15 сентябри соли 2008) оғози кор аст, бояд қабул кунем, ки вориди як рукуди иқтисодӣ шудаем.      рӯзе, ки дар соли 1920 дар Вол стрит бомба таркид 88 сол пеш, 16 сентябри соли 1920 дар муқобили сохтмони бонки Морган (J.P. Morgan сохтмони шумораи 23 Вол Стрит) як бомбаи динамитӣ ба вазни 32 килограм, ки дар як ароба кор гузорда шуда буд, таркид ва 38 нафарро кушт ва беш аз 400 нафари дигарро марҷрӯҳ кард. Анархистҳо, ки мухолифи муомилот буданд, масъулияти он ин таркишро ба ӯҳда гирифтанд. Ин анархистҳо ин гуна муомилоти саҳомро навъе қимор ва бар зидди манофеъи мардуми маъмулӣ хонда буданд. Ҳамин равиши қаллобӣ дар муомилоти буд (хариду фурӯши санад ва коғаз, муомилоти ҳавоӣ, муомилоти бидуни интиқоли мол ва ғ.), ки баҳои нафти хомро дар июни соли 2008 то ҳар галон 147 доллар бурда буд, ки 15 сентябр ба 95 доллар (баробари баҳои аввалҳои соли 2008) пойин омада буд. Ҳамин тавр, муомилоти хона ва замин, тилло ва нуқра, гандум ва биринҷ ва ғ.     Дар бонки раҳнии варшикасташудаи Fannie Mae ва Freddie Mac, ки давлати Омрико умури онҳоро бар ӯҳда гирифтааст, даст ба хариду фурӯши асноди раҳнӣ зада буданд ва ба ин тартиб, ки бо як нархи хона истилоҳан хонаро ба гарави дувум мегирифтанд, он миқдор аз онро, ки дар гарави банки дигар набуд, баробари муодили баҳои изофӣ бар раҳни аввал ва ин санад раҳнро ба бонки бузургтар ва ё давлате ба васиқа медоданд ва бо нархи камтар (нархи муомилаи бонкҳо бо худ ва феълан дар Омрико баробар бо 2 ва ним дарсад) пул мегирифтанд. Хатари ин кор дар ин будааст, ки агар баҳои хона пойин омад ва барои соҳибаш арзиши нигаҳдорӣ надошт онро раҳо месозад ва бонк, ки санади раҳнро ба бонки дигар дода ва наметавонад хонаро ҳароҷ кунад варшикаст мешавад ва ...     Ин вазъияти молии Омрико мусодиф шудааст бо тӯфонҳои баҳрӣ, чакмапӯшии Русия, ташдиди авзоъи Афғонистон ва интиқоли бӯҳрон ба шибҳи қораи (Покистон ва ...), ихроҷи сафирони Омрико аз Венесуэла ва Боливия ва сафороии кишварҳои Омрикои Ҷанубӣ ба ҳимоят аз онҳо, заиф будани ду номзади интихоботии раёсати ҷумҳурии Омрико дар муқоиса бо номзадҳои қаблӣ дар тӯли ду қарну анди истиқлоли Омрико ва ....

Ҳадяи муаллиф Ин сайти мустақил ва озод, ҳадяи ночизи муаллифи он ба ҳамаи эрониён, эронитаборҳо ва порсизабонон аст, ки эшонро аз ҷон азизтар дорад; ва хидмате меҳанӣ ва омӯзишӣ, ки хидмат ба Меҳан, ҳамватанон ва эронитаборҳо як вазифа, рисолат ва қарзе аст, ки бояд шариф ва халалнопазир бошад ва дар роҳи анҷоми вазифаи меҳанӣ ниёз ба ҳимояти моддии эҳдоӣ набояд бошад ва нахоҳад буд. Интихоби мавзӯъ барои нигориш ва пешниҳод дар сайт назари шахсии муаллиф аст.