Iranians History on This Day
      имрӯз    дар бораи сайт    дар бораи муаллиф
  рӯз ва моҳи мавриди назарро таъин кунед 
   
(Cyrillic Version)  
    برگرداننده به حروف سیریلیک: دکتر منیژه رحیموا (رحیم زاده) 
 
Баргардон ба хати сирилӣ: доктор Манижа Раҳимзода   


 

 Jul 1 
Нофармонии мисриён аз ҳукмронони эронии худ ва саркӯб шудани онон
То аввали моҳи июли соли 425 пеш аз мелод, бар ҳукмрони эронии Миср мусаллам шуда буд, ки отениҳо бори дигар ба таҳрики мисриён бар зидди имперотурии Эрон даст зада буданд. Мисриён дар яксадумин соли ҳукумати эрониён бар онон, дар пардохти молиёт ба ҳукмрони эронии Миср тааллул мекарданд ва ин тааллул, ки ба тадриҷ умумият ёфта буд, сӯизанни ҳукмронро барангехта буд ва дар ин замина даст ба баррасии густарда зада буд. Таҳқиқоти ҳукмрон ба ин натиҷа расида буд, ки муҳаррики мисриён дар ин нофармонӣ ва коршиканӣ, отениҳо буданд, ки бо давлати Эрон ба далели ҳимоят аз испортиҳо душманӣ доштанд. Отениҳо аз дер замон бо мисриён доду ситад доштанд ва бо киштиҳои худ ба банодири Миср рафту омад мекарданд. Ба илова, Миср дорои ҷавомеи кӯчаки отениҳо буд. Дар он замон миёни Спарта ва Отен ҷанг буд ва давлати Эрон бо кӯмаки молӣ, ирсоли аслиҳа, тадорукот ва киштӣ аз спартагиҳо ҳимоят мекард ва саранҷом ҳамин кӯмакҳо боиси пирӯзии Спарта шуд. Ин ҷангҳо, ки солҳо тӯл кашид, дар таърих ба “ҷангҳои Полопоннезиян (Poloponnesian War)” маъруфанд, ки Тусидус (Thucydides) муваррих, гузоришгари айнии ин ҷангҳо таҳти ҳамин унвон таърихи машҳури худро навишт.
    Отениҳо он замон давлати Эронро “империалист” мехонданд, ки ин истилоҳ аз ҳамон замон боқӣ монда ва ривоҷ ёфтааст.
    Миср дар соли 526 пеш аз мелод ба дасти Комбиз – Камбуҷия писар ва ҷонишини Куруши Бузург фатҳ шуд ва эрониён қисматҳое аз Судан (дар он замон: Нубӣ) ва Либиро ҳам ба он изофа карданд.
    Нофармонии мисриён дар соли 425 пеш аз мелод, ки севумин нофармонии эшон дар тӯли султаи Эрон буд; бо эъзоми неруи изофӣ аз Форси имрӯз ва Кирмон аз тариқи баҳр саркӯб шуд ва отениҳо аз Миср ихроҷ ва маманӯъулвуруд ба он сарзамин шуданд. Дар он замон киштиҳо аз Халиҷи Форс аз тариқи оброҳе, ки ба тасмими Дориюши Бузург ҳафр шуда шуда буд, то аъмоқи Миср ва баҳри Медитарона рафту омад мекарданд. Ҳукумати Эрон бар Миср 20 сол пас аз нофармонии соли 425 пеш аз мелод, ҷамъан 120 сол ва чанд моҳ идома ёфт. Давлати Эрон Мисрро ба номи як сатрапи (устоне) худ идора мекард. Ба ҳамин далел, муваррихон шоҳони ҳахоманишии Эронро силсилаи бисту ҳафтуми Миср ба шумор овардаанд. Пас аз он низ то қарнҳо, яҳудиёни Миср худро ҳамчунон атбои императории Эрон муаррифӣ мекарданд.
    Бояд донист, ки ба дастури Дориюши Бузург миёни дарёи Сурх ва рӯди Нил як оброҳи ҳафршуда буд, то киштиҳо аз Халиҷи Форс мустақиман ба Миср раванд ва ба ҳамин ҷиҳат, неруҳои эронии мустақар дар Миср дар тӯли 120 сол ҳукумати Эрон ва низ кормандони давлат ва ҳуккоми эронии Миср аз Кирмони Форс эъзом мешуданд, ки ба Халиҷи Форс наздиктар буданд ва ҳарду шӯриш солҳои 454 ва 425 пеш аз мелоди Миср тавассути сарбозони тозанафаси эъзомӣ аз Кирмон саркӯб шуд. Осори оброҳи дарёи Сурх – рӯди Нил ва Лӯҳ марбут ба се даҳаи пеш тавассути бостоншиносон кашф ва дар дастрас аст.
    
    
    
    
    
Ақидаи як порсӣ дар бораи сарват, пас аз вафоти сарватманд
30 июли соли 1823 зодрӯзи Диншоҳ Манекҷӣ, поягузори саноеъи насоҷҷии Ҳинд аст. Вай, ки як порсӣ буд, дар даврони ҳукумати қоҷорҳо, ки Эрон гирифтори фақру бадбахтӣ буд, сандуқе барои кӯмак ба эрониён таъсис карда буд. Диншоҳ, ки дар айни ҳол аз аъзои ҳайъати қонунгузории ҳукумати Ҳинд буд, дар панҷуми моҳи майи соли 1901 даргузашт ва сарвати худро вақфи таъсиси як донишгоҳ барои занон, институти технологии Бомбей (Мумбаи) кард, ки шӯҳрати ҷаҳонӣ дорад. Диншоҳ, ки падарбузурги завҷаи Муҳаммадалӣ Ҷиноҳ, муассиси Покистон аст, ин ақидаи худро дар ҷаҳон тарвиҷ дод, ки як сарватманд бояд сарвати худро пас аз марг вақфи хадамоти умумӣ кунад, ва интиқоли ҳамаи ин сарват ба фарзандон навъе маҳрум кардани ҷомеа аст. Фард мутааллиқ ба ҷомеаи хеш аст ва ҳарчиро, ки дорад аз ҷомеа ба даст оварда ва бояд бахше аз онро сарфи пешбурди ҷомеа кунад. Писари Диншоҳ алорағми мухолифати Ландан, ки ҳоким бар Ҳиндустон буд, дар соли 1932 (1311 ҳиҷрии хуршедӣ) ба Эрон омад ва ба давлати вақт пешниҳодҳои бисёре барои санъатӣ кардани Эрон тавассути порсиёни Ҳинд кард, вале талоши ӯ ба ҷое нарасид! Ки ба сурати як муаммо дар таърихи муосири Эрон боқӣ мондааст. Агар он пешниҳодҳо пазируфта шуда буд, инак Эрон аз назари санъат ва технология дар ҳамон мақоме буд, ки Ҳинд қарор дорад, зеро ки порсиён Ҳиндро санъатӣ кардаанд.
    
    
    
    
    
    
    
Зодрӯзи бозиҳои олимпӣ
Таърихи варзиш ва мусобиқаҳои варзишӣ ба соли 3366 пеш аз мелод бозмегардад, аммо бозиҳои олимпӣ аз аввали июли соли 776 пеш аз мелод оғоз шуд ва ба таври муназзам то соли 393 мелодӣ, ки ба фармони “Теодосис” императори Рум мамнӯъ шуд, идома ёфт. Даври ҷадиди бозиҳои олимпӣ аз соли 1896 аз сар гирифта шудааст.
    
    
    
Зодрӯзи Жан Виктор Понселет
Жан Виктор Понселет риёзидони маъруфи фаронсавӣ, ки ба унвони бунёдгузори ҳандасаи таҳлилӣ шинохта шудааст, авали моҳи июли соли 1788 ба дунё омад ва 22 декабри соли 1867 даргузашт.
    Банои ҳандасаи тасвирӣ аз Понселет аст, ки дар артиши Наполеон як афсари муҳандис буд ва дар ҷараёни ақибнишинӣ аз Русия ба асорати русҳо даромада буд ва дар тӯли асорат ба такмили илми ҳандаса ҳиммат гуморд. Танзим ва формула кардани асли тадовум ва ёфтани қутб ва хатти миёни қутбҳо низ аз Понселет аст.
    
    
Таъсиси Иттиҳодияи байналмилалии почта (UPU)
Иттиҳодияи байналмилалии почта (UPU), ки дар соли 1874 бо таъсиси он мувофиқат шуда буд, аз авали моҳи июли соли 1875 кори худро оғоз кард, ки аз 1948 ба сурати як Агентии вобаста ба Созмони Милал фаъолият мекунад ва 189 узв дорад. Ҳадафи умда аз таъсиси он убур додан ва тавзеи покату бастаҳои кишварҳои узв дар мамалкатҳои якдигар ба беҳтарин сурат мумкин аст. Талош барои таъсиси ин Иттиҳодия аз соли 1863 оғоз шудааст. Бо эҷоди ин Иттиҳодия ҷаҳон аз назари умури почта ба сурати як кишвар амал мекунад.
    
    
    
    
Ангезаи вакили қазоӣ барои қатли Райисҷумҳури Омрико
Charles Guiteau
Чарлз Гито (Charles Guiteau) вакили қазоии 21 солаи омрикоӣ 30 июли соли 1882 ба ҷурми куштани Гарфилд, Райиси Ҷумҳури ин кишвари ба дор овехта шуд.
    Чарлз дар тӯли муборизоти интихоботии “Гарфилд” барои пирӯз шудани ӯ таблиғоти васеъ карда, нутқ навишта ва ҳатто китоб таълиф карда буд. Вай интизор дошт, ки дар иваз Гарфилд ба ӯ симати сафорат бидиҳад. Гарфилд дар оғози кор бо сафир шудани Гито мувофиқ буд, вале Гито исрор дошт, ки сафири Омрико дар Порис бишавад, ки вазири умури хориҷа бо интисоби ӯ ба ин симат мувофиқат надошт ва мегуфт, ки сафири Омрико дар Фаронса натанҳо бояд таҷриба дошта бошад, балки бар забони Фаронса ҳам мусаллат бошад.
    Гарфилд барои халос кардани худ аз дасти Гито ба муншиаш дастур медиҳад, ки аз он пас ба Гито вақти мулоқот надиҳад. Гито, ки мутаваҷҷеҳи қазия шуда буд, тасмим ба қатли Гарфилд гирифт ва ӯро дар дувуми июли соли 1881 дар як истгоҳи роҳи оҳан дар шаҳри Вашингтон гулӯла зад. Гарфилди маҷрӯҳ муддатҳо бистарӣ буд, ки муолиҷот ва умдатан ба далели адами кашфи антибиотик ба ҷое нарасид ва бар асари захм даргузашт.
    
    
    
    
    
Ҳадяи муаллиф
Ин сайти мустақил ва озод, ҳадяи ночизи муаллифи он ба ҳамаи эрониён, эронитаборҳо ва порсизабонон аст, ки эшонро аз ҷон азизтар дорад; ва хидмате меҳанӣ ва омӯзишӣ, ки хидмат ба Меҳан, ҳамватанон ва эронитаборҳо як вазифа, рисолат ва қарзе аст, ки бояд шариф ва халалнопазир бошад ва дар роҳи анҷоми вазифаи меҳанӣ ниёз ба ҳимояти моддии эҳдоӣ набояд бошад ва нахоҳад буд. Интихоби мавзӯъ барои нигориш ва пешниҳод дар сайт назари шахсии муаллиф аст.
 



 



 




 
 Contact Author: historian [at] copper.net

 Designed & Developed by: Aftabsoft Co. 2008