Oct 8

Рӯзи Меҳргон

8 октябр, рӯзи меҳр аз моҳи меҳр ва “рӯзи Меҳргон” аст, ки эрониён аз ҳазораи дувуми пеш аз мелод онро гиромӣ доштаанд ва баъдҳо дувумин рӯзи муҳими сол пас аз Наврӯз ба шумор оварда ва муфассалтарин маросим аз ҷашнҳои шашрӯзаи Меҳргонро дар ин рӯзгор кардаанд. Аз садаи ҷорӣ ба далели номаълум, рӯзи Меҳргон аз 16 меҳр ба 14-уми ин моҳ мунтақил шудааст! Меҳр (Митра) дар порсӣ мафҳуми “фурӯғ, рӯшаноӣ, дӯстӣ, пайвастагӣ, пайванд ва муҳаббат” дошта, ва зидди дурӯғ, дурғӯгӯӣ, паймоншиканӣ ва номеҳрубонӣ кардан будааст. Дар забони порсӣ вожаи “дурӯғ” аз се ҳазор сол пеш тағйир наёфта, ки талаффузи аввалияи он “даруг” буд. Пеш аз ҳахоманишиён, ҷашни Меҳргонро Бағёдӣ (Багёдӣ) “ Ёди Худо – сипосгузорӣ аз Худо” мегуфтанд. Бағдод (Худо онро дода) номи дурахшистоне дар наздикии Тисфун, пойтахти ашкониён ва сосониён буд, ки баъдан ба сурати шаҳр даромад ва пойтахти аббосиён шуд. Муаррихон дар ҳамаи кишварҳо, бо таваҷҷӯҳ ба ин ҷашнҳо, тадовуми ба кор бурдани вожаи меҳрубон ва риояти хислати меҳрубон будан ва меҳрубонӣ кардан дар миёни эрониён, ки табиати сонавии онон шуда ва ба истилоҳ дар хунашон қарор гирифтааст, эрониёнро меҳрубонтарин, богузашттарин ва меҳмоннавозтарин мардуми ҷаҳон навиштаанд.     Умар Хайёми Нишопурӣ, ки тақвими хуршедиро танзим кардааст, дар бораи меҳрмоҳ ва ҷашни Меҳргон гутфааст: “ин моҳро аз он меҳрмоҳ гӯянд, ки меҳрубонӣ буд мардумонро бар якдигар, аз ҳарчи расида бошад, аз ғалла ва мева насиб бошад, бидиҳанд ва бихӯранд бо ҳам”.     Фалсафаи ойинҳои меҳргон сипосгузорӣ ба даргоҳи Худованд ба хотири баракате, ки иноят карда ва таҳкими дӯстӣ ва муҳаббат миёни инсонҳо аст.     Эрониён аз дер замон кӯшидаанд, ки корҳои муҳимро аз меҳрмоҳ оғоз кунанд, аз ҷумла издивоҷ ва ташкили зиндагии хонаводагӣ. Ба навиштаи муаррихони юнонӣ, ба дастури Дориюши Бузург буд, ки дабистонҳои Эрон аз меҳрмоҳ оғоз ба кор кардаанд ва интишори ҳамин навиштаҳо сабаб шуд, ки дар саросари ҷаҳон оғози соли таҳсилӣ аз сентябр (10 шаҳревар то 10 меҳр) қарор дода шавад. Ин муаррихон навиштаанд, ки дар дабистонҳо, ки вежаи писарони Эрон буд, ба кӯдакон меомӯхтанд, ки иқтидор ва азамати Ватан ва ҳифзи тамаддуни онон бастагӣ ба он дорад, ки муттаҳид бошанд ва артиши шикастнопазир дошта ва ҳамвора омодаи дифоъ аз Ватан бошанд. Дориюши бузург ҳукумати худро аз меҳрмоҳ оғоз карда буд. Маҳистон (сенати Эрон), ки аз соли 137 пеш аз мелод оғоз ба кор кард, фаъолияти солонаашро рӯзи пас аз ҷашни Меҳргон аз сар мегирифт. Дар асри сулолаи паҳлавӣ низ гушоиши соли парламентии Эрон аз меҳрмоҳ муқаррар шуд.

Маҷлиси Шӯрои Миллӣ аз Фирдавсӣ таҷлил кард

Фирдавсӣ Дар ин рӯз дар соли 1313, ва дар ҷараёни ҷашнҳои ҳазораи Фирдавсӣ, Маҷлиси шӯрои миллӣ тамоми ҷаласаҳои худ ба Фирдавсӣ ва таҷлили хидматҳои эрондӯстонаи ӯ ва азамати кореро, ки дар хидмат ба Эрон ва эронӣ анҷом дода буд, ихтисос дод. Дар ҳамин рӯз, шаҳрдории Теҳрон хиёбони Алоуддавларо б Фирдавсӣ тағйири ном дод. Ду шаб пеш аз ин, сарвазир дар кохи Гулистон зиёфати бошукӯҳе ба ифтихори намояндагиҳои хориҷӣ, ки аз чаҳор гӯшаи ҷаҳон ба Эрон омада буданд, барпо кард ва нутқҳои сершумор дар бузургдошти Фирдавсӣ эрод шуда буд. Дар ҷаласаи 16 меҳрмоҳ намояндагиҳои хориҷӣ, ки дар Дорулфунун (хиёбони Носири Хусрав) баргузор шуда буд, ба муносибати Рӯзи Меҳргон суханрониҳо асосан дар бораи ойинҳои бостонии Меҳргон буд ва ин, ки эрониён аз дерзамон дар меҳмоннавозӣ ва меҳрубонӣ кардан дар ҷаҳон намуна будаанд.     Дар поёни ин ҷаласа, акси зер аз ширкаткунандагон гирифта шуд, то ба ёдгор бимонад. Зимнан дар ин рӯз ба намояндагиҳои хориҷӣ ва адибон ва муаррихони эронӣ гуфта шуд, ки худро барои сафар ба Хуросон ва кушоиши оромгоҳи Фирдавсӣ дар Тӯс ва ошноӣ бо Ризошоҳ, ки барои ширкат дар ин маросим дар он ҷо ҳузур хоҳад дошт, омода кунанд. Намояндагиҳои хориҷӣ ва ширкаткунандагон дар маҷлисҳои Кунгураи ҳазораи Фирдавсӣ дар дорулфунун

Гитлер дар канори Эрон

Ризошоҳ дар чанд соли охири салтанат бо Олмони гилтерӣ муносибатҳои хуб дошт ва додугирифти хориҷии Эрон асосан бо Олмон сурат мегирифт Тибқи асноди ба даст омада, Сталин раҳбари вақти шӯравӣ, ки дар остонаи ҷанги ҷаҳонии дувум бо Гитлер Қарордоди адами ҳамла имзо карда буд, дар посух ба дархости Гитлер, ки тааҳҳуд кунад нафти мавриди ниёзи Олмонро таъмин созад, аз ӯ хоста буд, назар ба таъриху фарҳанги муштараки мардуми ҷумҳуриҳои ҷанубии шӯравӣ бо эрониён, бо басти нуфузи шӯравӣ дар Эрон, ки аз машруъияти ҷаҳонӣ бархурдор хоҳад буд, ризоият диҳад. Сталин тамоили мушобеҳеро нисбат ба Булғористон нишон дода буд, ки Гитлер ба далели алоқаи шахсӣ ба таърих, фарҳанг ва мардуми Эрон ва мулоҳизаҳои нажодӣ, дар посух аз 8 октябри соли 1940 худ ба Сталин бо басти нуфузи шӯравӣ дар Эрон қатъиян мухолифат кард, вале бо тамоюли ӯ нисбат ба Булғористон рӯи мувофиқ нишон дод.      Гитлер Муаррихоне, ки дар бораи иллатҳову натоиҷ ва ҷараёни ҷанги дувуми ҷаҳонӣ баррасӣ ва мутолиа кардаанд, навиштаанд, ки яке аз далелҳои тардиди Гитлер ба садоқати Сталин ва ҳамлаи низомӣ ба шӯравӣ ҳамин хости Сталин (дар бораи Эрон) аз вай буд ва бо ин, ки бисёре аз генералҳои Олмон боз кардани ҷабҳаи Русияро, ки кишваре васеъ ва зимистоне сахт дорад маслиҳат намедоданд Гитлер дар июни соли 1941 ҳамлаи низомӣ ба шӯравиро оғоз кард. Ҳамин муаррихон навиштаанд, ки далели адами тахлияи Эрон аз воҳидҳои Артиши Сурх, пас аз поёни ҷанги дувум низ ба ҳамон иллат ва тамоюли Сталин буд. Тибқи ҳамин аснод, қарор буд, ки Эрон ба узвияти паймони меҳвар (Олмон, Италия, Жопун) дарояд, ки инглисиҳо аз тариқи ҷосусҳои худ мутаваҷҷеҳи қазия шуданд ва аз фурсати ҳамлаи Олмон ба шӯравӣ истифода карданд ва бо харидани чанд генерал ва сиёсатмадор дар Теҳрон, Эронро ки дорои артише неруманд ва васеъ буд, бо чанд ҳазор сарбози фарсуда ва дасти дувум ишғоли низомӣ карданд ва райиси кишварро барканор ва бадарға карданд.     Дар даҳаи 1960, ки сухан аз эҷоди Федератсияи Эрон ва Афғонистон ҳамзабон, ҳамфарҳанг ва ҳамнажоди Эрону Афғонистон ба миён омад, ки мардумашон ниёкони муштарак доранд, Кремл сахттарин мухолифатҳоро аз худ нишон дод, зеро аз он метарсид, ки Тоҷикистон тамоюл ба пайвастан ба ин федератсияро нишон диҳад ва империяи порсҳо дар марзҳои ҷанубии шӯравӣ зинда шавад ва ба ҳамин сабаб ҳамоҳангӣ, ки Эрон (ба хости Омрико) ба кӯмаки ҳамнажодон кард худ дар Ироқ шитофт, Кремл бо Ироқ қарордоди дӯстӣ имзо кард ва сели аслиҳаро ба он кишвар сарозер сохт.

Ҳадяи муаллиф Ин сайти мустақил ва озод, ҳадяи ночизи муаллифи он ба ҳамаи эрониён, эронитаборҳо ва порсизабонон аст, ки эшонро аз ҷон азизтар дорад; ва хидмате меҳанӣ ва омӯзишӣ, ки хидмат ба Меҳан, ҳамватанон ва эронитаборҳо як вазифа, рисолат ва қарзе аст, ки бояд шариф ва халалнопазир бошад ва дар роҳи анҷоми вазифаи меҳанӣ ниёз ба ҳимояти моддии эҳдоӣ набояд бошад ва нахоҳад буд. Интихоби мавзӯъ барои нигориш ва пешниҳод дар сайт назари шахсии муаллиф аст.